ok … generalnie na razie mam pomysł w głowie ale nie czas i miejsce o tym tutaj pisać. Tutaj chcę bardzie teoretycznie o temacie wymiany informacji pomiędzy urzadzeniami esphome i HA.
czyli wracając do mojego punktu 4 ( odczyt zmiennej na drugim urządzeniu esphome-2 ) - to czy w takim razie taka forma definicji na esphome-2 będzie poprawna ?
sensor:
- platform: homeassistant
name: "Temperature Sensor From Home Assistant - from esphom1"
entity_id: sensor.Template_number
internal: false
to wtedy ta zmienna będzie widoczna w esphome-2 ?
bo w takiej wersji to na esphome-1 jest to number, w HA to jest encja urządzenia esphome-1, a na urządzeniu esphome-2 to jest sensor o nazwie “Temperature Sensor From Home Assistant - from esphom1” … który bedzie ? widoczny w HA jako encja urządzenia esphome-2 ?
czy może powinienem od początku zachować spójność i na esphome-1 zdefiniować sensor - ten będzie widoczny w HA - i ten zadeklarować w esphome-2 poprzez sensor / platform: homeassistant ?
Może trochę zawile to opisuję ale dla osób które dopiero wchodzą w świat HA ten problemy niestety nie sa nigdzie dobrze opisane. Nie znalazłem takiego przewodnika - wprowadzenia w świat HA. jest dużo instrukcji - opisów poszczeólnych funkcji / platform itp …ale nigdzie nie ma podstawowych informacji jak do tego sie zabrać 
Na szczęście czytając takie fora powoli uczę sie i zaczynam rozmumieć logikę tego ekosystemu HA .
PS: docelowo to są rozważania dotyczące tematu który rozwijam w tym wątku: https://forum.arturhome.pl/t/logika-sterowania-kilkoma-termostatami-esphome-w-ha/8281